Niềm đam mê và những khoảng lặng

Đọc các tác phẩm thời chiến, thấy xã hội đề cao tính tổ chức. Nhận nhiệm vụ không do ý riêng mà do tổ chức giao là chính. Tình thế bắt buộc, kỷ luật là trên hết.

Thời bình, xã hội đề cao sự hài hòa giữa kỷ luật và đam mê. Nói có đam mê mới thành công thì chưa đủ, vì để thành công còn cần một lô lốc các tiêu chí khác, chưa kể còn tùy sự may mắn và quan niệm của mỗi người. Nhưng chắc chắn, có đam mê thì làm việc cũng thấy giống như chơi, có khi chơi còn thấy chán hơn làm. Người có đam mê vượt qua khó khăn, thất bại, bận rộn, áp lực... nhẹ nhàng hơn và dám chịu trách nhiệm vì một khi đã đam mê, những yếu tố khác sẽ trở nên thứ yếu, người ta sẽ không "hảo" lắm món tính toán, so đo thiệt hơn với nhau.

Mà như vậy, đa số ai thành công cũng đều có đam mê.

Con Ngựa lớn lên trong bối cảnh Công nghệ thông tin là ngành "hot" và có thời gian dài tiếp xúc máy tính từ lớp chọn ở cấp 3. Trước khi chuyển sang ngành này, nó tự hỏi mình có thật sự đam mê hay chỉ là "thinh thích". Bởi đam mê và sở thích là hai điều khác nhau rất xa: sở thích chỉ đi được đường ngắn mà đam mê thì mới đi được đường dài. Cuối cùng thì chuyển và hơn mười năm sau, nó vẫn chưa hối hận. Và như vậy, con Ngựa hiểu rõ tầm quan trọng của niềm đam mê bằng chính những trải nghiệm của mình . Tóm lại thì:

- Cảm hứng nuôi dưỡng đam mê như sơ đồ hình sin, lúc lên lúc xuống. Lúc lên cao nhất là lúc chuẩn bị xuống, mà lúc xuống thấp nhất là khi chuẩn bị mở ra một đường lên.

- Ở mỗi thời điểm của đời người, người ta có thể có những đam mê khác nhau tùy theo hoàn cảnh, trải nghiệm, nhân sinh quan, niềm tin, mục tiêu của thời điểm đó. Có những người phát hiện ra đam mê rất sớm, có người phải qua một thời gian sống mới phát hiện ra. Cũng có người tưởng đã tìm được mà cả đời vẫn phải tìm, đến khi tìm ra thì đã quá muộn hoặc thậm chí chẳng tìm ra.

- Có hai loại đam mê, một loại làm cho người ta phát triển tốt và biết cân bằng cuộc sống để tiếp tục nuôi dưỡng đam mê (positive passion). Loại kia làm người ta mụ mị, cáu bẳn khi đam mê mà không được thỏa mãn, gần với "nghiện" nhưng không bị gọi là nghiện vì đam mê đó vẫn thuộc mục đích tốt, cũng chính vì vậy mà nó là cái bẫy tâm lý ít người nhận ra.

- Khi hoàn tất một mục tiêu lớn, một người chủ động vẫn có thể rơi vào sự chán chường vì chưa kịp đặt ra thử thách mới. Quan trọng là liên tục đặt ra và chia nhỏ mục tiêu một khi mục tiêu cũ đã hoàn thành.


- Có sự liên quan giữa đam mê và đi đầu. Đam mê có tính chất đi đầu là ngọn lửa tự mình đốt lên, thoát ra được những lời khuyên đại trà "đi tìm động lực, tìm cảm hứng". Những người này không bị ảnh hưởng bởi đánh giá của người khác. Cũng không dựa hay chờ đợi cơ hội, môi trường, hoàn cảnh, người hướng dẫn, người cổ vũ hoặc tài trợ - bởi vì những điều này hoặc chẳng bao giờ xảy ra, hoặc chỉ có tạm thời.

- Có sự liên quan giữa đam mê và tính độc lập. Người có đam mê thực sự có thể thoát khỏi những lời khuyên phổ biến như nhìn xuống để "cám ơn Trời vì con được hơn nhiều người khác". Cũng không nhìn lên để thấy mình "thua người khác mà phấn đấu". Họ vui khi thấy người khác hơn mình, và họ giúp đỡ người kém may mắn hơn mình, nhưng khi hành động, tự thân họ nhìn thẳng mà tiến.

- Nếu một người có nhiều sở thích, hãy tự tìm hiểu để nhận ra những sở thích nào có thể phát triển thành đam mê và ưu tiên dành thời gian thử thách đam mê và những khả năng chuyên môn cần có. Tự nhận ra đâu là giá trị tức thời và đâu là giá trị lâu dài. Can đảm nhìn lại để thử thách lại, đánh giá và điều chỉnh giữa các giá trị, các sở thích và đam mê khi cần thiết.

Và như vậy, đôi khi sẽ cần những khoảng lặng...