Phụ Nữ Thời Đại - Phần 1 (Phụ đề tiếng Anh)

. 

Video nguồn: http://www.youtube.com/watch?v=BejEXWSCQNw

Women of Times – Part 1 (English subtitle)

Họa sĩ Nguyễn Thị Tâm, nguyên giảng viên trường ĐH Mỹ Thuật TP.HCM, nguyên Chủ nhiệm CLB HS Nữ - Hội Mỹ Thuật TP.HCM, Phó Chủ tịch Hội Nữ Họa Sĩ Quốc Tế. Sinh năm 1936 tại Mỹ Tho - Tiền Giang, tốt nghiệp trường Cao Đẳng Mỹ Thuật Saigon năm 1959, ra trường bà đã trở thành giảng viên dạy vẽ tại các trường trung học, rồi giảng viên trường Mỹ Thuật TP.HCM.	Artist Nguyen Thi Tam, former Lecturer at the University of Fine Arts of HCM City, former Chairperson of the Women Artists’ Club of HCM City, former Vice-chairperson of the International Women Artists’ Association of Vietnam.  Born in 1936 in My Tho - Tien Giang, after graduating from the College of Fine Arts of Saigon – Gia Dinh in 1959, she taught art in several high schools before transferring back to the HCMC’s Fine Arts University.
Xếp lại trong ký ức thời con gái nhiều ước mơ, khát vọng, nhiều thôi thúc mãnh liệt của tương lai, sau những xung đột nội tâm và những trăn trở nghề nghiệp, Nguyễn Thị Tâm đã chọn khuynh hướng sáng tác hiện thực, trở thành họa sĩ chuyên vẽ lụa. Cho đến hôm nay, HS NTT là một tên tuổi hiếm hoi trong nhóm nữ lưu làm nghệ thuật ở TP.HCM. Bà là người giữ được nhiều cái nhất trong giới HS nữ, như người đi sáng tác thực tế nhiều nhất, người vẽ tranh lụa nhiều nhất, vẽ tranh về quê hương nhiều nhất, vẽ tranh về hoa sen nhiều nhất, và một cái nhất khác mà trong giới truyền lưu, đó là HS bán được nhiều tranh nhất. Thực tế này chứng minh cho sự hấp dẫn trong các tác phẩm tranh lụa và sơn dầu lấy đề tài từ vẻ đẹp quê hương Việt Nam của HS NTT.	Leaving behind the memories of the youth filled with vehement aspirations and passions, during confronting with the innermost conflicts and preoccupations for the artistic career, NTT determined to pursue realistic art in silk painting. Today, artist NTT is one among the rare and outstanding leaders in the Women Artists’ Club of HCM City. She constantly keeps leading positions in plein air painting, silk painting, lotus painting, homeland landscape painting just to name a few. Besides that, the local artist community often verbally mentions her as the best selling artist. This proves the attraction of NTT's silk and oil paintings on the beauty of Vietnamese countryside.
Họa sĩ Uyên Huy - Chủ tịch Hội Mỹ Thuật TP.HCM: Nữ HS NTT là một trong những hội viên nữ tiêu biểu của hội chúng tôi có sức sáng tạo rất mạnh và phải nói là một trong những đầu tàu của sáng tác nữ tại hội MT.	Artist Uyen Huy - Chairperson of Art Association of HCMC: Artist NTT is one of our typical woman members who has very strong creative capabilities. She is indeed the foremost woman artist in the Art Association of HCMC.
Họa sĩ Cao Thị Được - Phó Chủ tịch CLB HS Nữ - Hội Mỹ Thuật TP.HCM: Nói đến HS NTT thì chúng tôi nghĩ ngay đến sức làm việc của cô. Tôi là một học trò của cô, một đồng nghiệp, và đồng thời cũng là một người bạn vẽ của cô rất nhiều năm liền. Lúc nào cô cũng giữ được cái lửa trong người, đam mê, nhiệt huyết, sáng tạo và làm việc không mệt mỏi mặc dù tuổi bây giờ rất cao. Chúng tôi cũng hay nói đùa, tuổi 75 nhưng mà sức làm việc mới có 57 thôi. Về cống hiến của cô, cũng rất nhiều năm liền, cô đã tham gia chủ nhiệm CLB HS Nữ, đưa phong trào nữ HS phát triển.	Artist Cao Thi Duoc - Vice-chairperson of the Women Artists’ Club of HCMC: The name NTT immediately reminds us about her full energy of work. I'm her student, her colleague and also her painting companion for years. The inner fire of passion, enthusiasm and creation is always seething constantly inside the artist and urges her work tirelessly despite of her old age. We often joke that her age is 75 but her strength is just 57. NTT’s contribution to the community is also appreciated, for many years, she played the role of Chairperson of the Women Artists’ Club of HCMC, aimed to build up and develop the movement for local women artists.
Thưa quý vị, qua phóng sự ngắn vừa rồi, quý vị khán giả hẳn đã hình dung được nhân vật mà PNTĐ muốn giới thiệu rồi phải không ạ? Và ngày hôm nay, Kim Loan rất vui khi được trò chuyện với HS NTT để cùng nghe cô chia sẻ về công việc, cũng như là cuộc sống của mình.	Through the report, you can recognize the personality that the program Women Of Times would like to introduce. Today, Kim Loan is pleased to speak to artist NTT about her working and personal life.
KL: Xin chào cô Tâm. Có lẽ nghề HS đã gắn liền với cuộc đời cô, và có khi nào cô nghĩ là nếu như mình không làm HS thì cô sẽ làm gì không?	KL: Good day, Mrs. Tam. While the career of artist has been a large part of your life, have you ever imagined that if you hadn't become an artist, which job would you have selected?
NTT: Gia đình tôi có 9 anh em. Cha mẹ tôi thì muốn mỗi một người trong nhà chọn một ngành nghề khác nhau. Riêng tôi, tôi muốn đi ngành Y Khoa, chứ không phải ngành nghệ thuật này. Nhưng sau một thời gian, tôi bị thấy máu hay thấy các tai nạn thì mình sợ quá, bị ám ảnh nhiều ngày quá, nên tôi mới quyết định không đi ngành Y nữa, mà phải đi một ngành nghệ thuật. Mà ngành nghệ thuật tôi muốn hướng tới là Âm Nhạc, chứ không phải Hội Họa, vì tôi muốn làm nhạc sĩ vĩ cầm. Truyền thống gia đình, cha mẹ tôi cũng khá là xưa, cho nên bà cụ nói rằng "Xướng ca vô loài" và bà không cho. Do đó tôi chọn Hội Họa thì được cha mẹ chấp thuận.	NTT: I have 9 siblings. My parents wanted each of us choose a different career to form a small society within the big family. My intention was to get into Medical school, not Art school. Yet, after a period of time, I found out that I have a huge fear of blood and often get obsessed with accidents for days. I decided to turn to art rather than medical path. However, my dream art job was most related to music, not painting, because I wished to become a violinist. Since my parents were quite traditional, my mother commented that “music and singing are immoral” and disagreed with my choice. Hence, I chose painting art and was accepted.
KL: Vậy thì cô bắt đầu cầm cọ từ khi nào ạ?	KL: When did you start to paint, Mrs. Tam?
NTT: Gần tốt nghiệp phổ thông thì tôi đã bắt đầu luyện thi để chuẩn bị vào trường CĐ Mỹ Thuật. Từ đó, tôi theo nghề luôn.	NTT: When I was about to complete my high school, I started to learn painting to prepare for the entrance exam to the College of Fine Arts of Saigon – Gia Dinh. I’ve undertaken the art job since then.
KL: Và cô có nhớ là đến thời điểm này thì mình đã vẽ bao nhiêu bức tranh rồi ạ?	KL: Do you remember how many paintings you have done so far?
NTT: Lúc học cho đến lúc ra trường là đã có quá nhiều tranh, cho tới bây giờ thì sau gần 50 năm, mình đã tôi luyện, đã thể nghiệm, đã thực hành nhiều. Những bức tranh rời khỏi nhà mình để về treo ở nhà khác thì quá nhiều. Do đó, không thể đếm hết được những tranh quan trọng ở trong đời mình.	KL: During the school days, I already painted a lot. Up to present, after 50 years, I’ve practiced and experimented ample amount of paintings. Too many had been sold. Honestly, I can’t remember and count all the important artworks in my life.
KL: Cái mốc thời gian đánh dấu sự thành công trong sự nghiệp Hội Họa của mình là khi nào vậy cô?	KL: When was the milestone to mark your success in art career?
NTT: Thật ra tôi cũng không biết thế nào gọi là thành công, bởi vì mình chỉ biết là mình làm hết sức mình cho cái ngành nghề mình đã chọn. Người ta nói giải thưởng là sự thành công, hay tranh nằm trong bảo tàng là sự thành công. Nhưng mà tôi, tôi quan niệm khác. Tranh nằm trong bảo tàng nó như được sự đồng cảm của người thưởng ngoạn, hoặc của thời cuộc lúc bấy giờ. Do đó, sự thành công chắc không phải của riêng mình mà của chung chung nào đó. Và mình là họa sĩ tự do, chỉ muốn vẽ những cái mình muốn vẽ.	NTT: I’m not sure one should attain how many achievements just to be called successful. For me, I absolutely dedicated and put all efforts to my career. One may say that having awards or artworks presented in the major museums means success. But I have a different view-point. Paintings shown in the museum get the attention and the mutual sympathy from the viewers or the present. Therefore, the success may not be just built up by the artists themselves but part of that, by the public. I am a free artist, so I just want to paint what I desire most.
KL: Được biết người ta chú ý đến tranh của cô ở hai điều. Điều thứ nhất, đó là cô vẽ về những hiện thực cuộc sống, về mảng quê hương được rất nhiều người yêu thích. Điều thứ hai, cô là người vẽ rất nhiều tranh lụa, có thể nói người đứng đầu trong giới mỹ thuật. Thế thì hai nội dung đó có ý nghĩa như thế nào với cô?	KL: It is said that your artworks have attracted considerable attention from the public for two key reasons. Firstly, the realism of daily life shown in your  homeland landscape paintings is very popular. Secondly, among the art community, you are considered the artist who paints in silk the most. How important these factors are to your career?
NTT: Tôi nghĩ là mỗi người có một cách để trải lòng mình ra với quê hương. Tôi, tôi trải lòng ra bằng những cảnh đẹp của quê hương để gửi đến người xem, để khoe với mọi người rằng quê hương của mình đẹp như thế. Thường thì chúng tôi vẽ tranh lụa nhiều, vì tranh lụa vẽ khô nhanh. Mình đi tới đâu thì mình vẽ trực tiếp, nó cũng như là một ký họa trên lụa, về rồi mình sẽ hoàn chỉnh sau. Do đó, những bức tranh của mình lột tả được cảnh đẹp của quê hương mình mà không phải ai cũng có phương tiện đi tới, đi lui và đi nhiều như mình.	NTT: I think each artist has their own way to express their love to the country. For me, I use natural landscape to convey the beauty in our motherland to the viewers. Normally, we painted mostly in silk because it dried fast. We could sketch directly and completed later in the studio. Hence, my paintings introduced the spectacular sceneries that not everyone could afford to visit back and forth many times like I was able to.
KL: Vậy những người yêu tranh thì họ có cách cảm nhận như thế nào về các bức tranh quê hương của cô ạ?	KL: How do the art lovers feel about your homeland landscape paintings?
NTT: Từ những bức tranh đã hoàn chỉnh thì tôi mới đúc kết thành một cuốn sách với tựa là “Hồn Quê Hương Trong Tranh Lụa của NTT”. Có những người đọc cuốn sách, họ rất cảm động. Họ không hiểu tại sao họa sĩ có thể đi tới những vùng hẻo lánh để vẽ được những bức tranh mà họ thấy rõ ràng quê hương họ nằm trong cuốn sách. Do đó, có những người sống ở nước ngoài, khi nhìn thấy những bức tranh các em bé đi cầu khỉ mà mình vẽ ở miền Tây, thì họ khóc bởi vì họ thấy tuổi thơ của họ cũng nằm ở trong đó.	NTT: I collected my completed paintings to establish the book “Soul Of The Homeland Through Artist NTT’s Silk Paintings”. Many audiences was moved by the book. Somehow they just couldn’t imagine how the artists can visit the poor and distance areas to create those paintings in which they visualize clearly their homeland. Some overseas Vietnamese even cried when seeing the paintings of local kids crossing on the monkey bridge because it recalled their childhood.
KL: Và trong một lần KL đi tìm sách thì thấy một cuốn Hồn Quê Hương, có phải là cuốn này không cô?	KL: Once while seeking for books, KL saw the book “Soul Of The Homeland” at the bookstore. Is this the one, Mrs. Tam?
NTT: Vâng, đây chính là cuốn sách tôi nói hồi nãy. Nó ghi lại gần như một số lớn bức tranh mình vẽ từ Bắc chí Nam và những tranh tôi vẽ ở nước ngoài mỗi lần tôi đi triển lãm, ví dụ những tranh ở Thụy Sĩ, Bỉ, Pháp, Đức... Những tranh đó được ghi lại ở đây dưới dạng ký họa.	NTT: Yes, it is the one. The book shown most of the artworks I’ve done from the North to the South. Some paintings were created during the art exhibition tours I participated overseas, i.e., Switzerland, Belgium, France, Germany… They were captured by quick sketching.
KL: Những HS cùng thời cũng như những lớp HS sau này rất ngưỡng mộ cô bởi cô đi rất nhiều và sáng tác rất nhiều. Vậy hiện nay cô còn giữ thói quen đi sáng tác bên ngoài nhiều không cô?	KL: Both the artists at your generation and the younger ones adore you very much since you have traveled and painted a lot. Presently, do you still organize many plein air tours?
NTT: Thường thường, một năm chúng tôi đi xa độ chừng hai lần. Ví dụ ra Bắc ở cả tháng, rồi về miền Trung ở mấy tuần liên tiếp, rồi xuống Cà Mau, đi vào rừng Đước để mình nghiên cứu cho sâu về một đề tài thôn quê nào đó. Người HS không biết tuổi già là cái gì, mà chỉ biết là phải sáng tác bằng được những điều mình làm chưa hết. Cho nên tôi nghĩ rằng nếu mình có nhiều kiếp, hoặc được tái sinh, thì mình cũng xin làm HS để được vẽ nốt những gì mình chưa làm xong.	NTT: Normally, my team worked outdoors to distance area twice a year. I.e., we explored the North the entire month, then went to the Center for several weeks, or headed to Mangrove Forest in Ca Mau to research deeply a certain particular subject about the countryside. Artists never should worry about their old ages, but complete all the pending plans. If I would be reborn in many after-lives, I wish to be an artist again to finish all the incompletion dreams this life.
Trong sự nghiệp Hội Họa của mình, NTT đã vẽ hàng ngàn bức tranh lụa và sơn dầu. Bên cạnh tranh phong cảnh quê hương, bà cũng đặc biệt thành công với mảng đề tài hoa Sen, mảng đề tài mà khi nhiều tuổi, bà càng tâm đắc. Từ năm 1956 đến nay, bà đã tham dự gần 200 cuộc triển lãm trong và ngoài nước. Bộ sưu tập tranh của bà xuất hiện tại nhiều nước, nơi có đông người Việt sinh sống, như Úc, Canada, Nhật, Pháp, Mỹ. Một số tác phẩm của bà hiện được lưu giữ tại các bảo tàng trong và ngoài nước như bảo tàng Mỹ Thuật TP.HCM, bảo tàng Vatican. Không tham gia các giải thưởng mỹ thuật, nhưng thực tế đã chứng minh, giải thưởng lớn nhất mà bà đạt được là tranh của bà thực sự có một vị trí quan trọng ở trong lòng người yêu quê hương, yêu nghệ thuật. Trong quan niệm sáng tác của mình, NTT không đi tìm cái xa lạ với cuộc sống đời thường, không cất công tạo những đề tài siêu tưởng, không chạy theo trường phái đương đại giữa mộng và thực. Ở chốn tâm hồn, bà chỉ có bài thơ quê hương trên lụa và thiên nhiên đầy quyến rũ.	During her artistic working time, NTT has produced thoudsands of silk and oil paintings. Besides her achievements in landscape, she specially succeeds in Lotus subjects. From 1956 to present, she has participated nearly 200 local and overseas art exhibitions. The collections of her paintings are all around the world where many overseas Vietnamese live including Australia, Canada, Japan, France, US. Some of her artworks presented at the local and overseas museum such as HCMC’s Fine Arts museum, Vatican’s museum. Although NTT didn’t participate in any Art Award Programs, undoubtedly, her most notable award is that her painting has gained an important position and won the heart of art and country’s lovers. In her artistic view-point, NTT doesn’t seek for the unrealistic concept in daily life, neither trying to create “cryptic” abstract subjects, nor turning to the trend of contemporary dangling between the realistic and the imaginary state. In the realm of her soul, the inspiration from the beauty of homeland’s poems on silk and the fascination of nature are her utmost source of creation.
Thạc sĩ Luật học Nguyễn Hữu Trí - Nhà sưu tập tranh: Mình đã xem rất nhiều tranh của cô Tâm vẽ về sơn dầu, lụa và một số tranh cô Tâm vẽ trên các vật liệu khác. Thế nhưng mình đặc biệt thích tranh lụa cô Tâm, bởi thứ nhất, vẽ tranh lụa rất khó, mình cho là ở VN không còn nhiều người vẽ tranh lụa nữa, mà cô Tâm lại là người đi đầu trong việc duy trì, gìn giữ, phát triển dòng tranh lụa đạt đến một độ cao hơn trong mỹ thuật. Trong tranh lụa cô Tâm, mình đọc được rất nhiều thứ, mình thấy được rất nhiều điều. Có lúc thì cô Tâm như là một thi sĩ, có lúc cô Tâm như là một cô gái mới lớn, nhưng cũng có lúc cô Tâm như là một người đang thiền, đang hướng về cõi tâm linh. Qua mỗi bức tranh, mình thấy được tâm trạng của cô. Mình thấy rằng ở cô Tâm toát lên một cái gì đó rất là nghiêm túc trong công việc, rất là chỉn chu, ý chí trong công việc, nhưng lại toát lên một con người rất bình dị trong cuộc sống.	Nguyen Huu Tri - Master of Law – Painting Collector: I’ve seen a lot of artist Tam’s paintings on oil, silk and some other materials. I particularly love her silk products because painting on silk is very challenging. In my opinion, the amount of silk painting artists is very rare now, while Mrs.Tam is the pioneer in preserving, developing and enhancing this technique to a deeper level in fine arts. Through her silk paintings, I can learn and read many hidden confidence. Sometimes, she convincingly chose to present like a poet composing beautiful verses; another time, she could skillfully present like a teenage girl; on the other hand, she may transform herself to a meditator immersing in the quiet realm of spirit. Through each of her paintings, I can feel her emotion and mood. I see from her a very serious, careful and professional artist with high determination in working, but also a kind and simple person in life.
Lựa dẫn nét bút chân thực, mộc mạc, dung dị mà đầy trữ tình để diễn tả hình ảnh quê hương vào tác phẩm. Thế nên hành trình của bà là những chuyến đi sáng tác qua tháng này, năm nọ, đến những miền quê tươi đẹp. Nét đẹp của quê hương, nhịp sống của trái tim đầy tình yêu, những chuyển đảo của nội tâm như luôn hiện rõ, ẩn chứa ngất ngây giữa khung tranh của NTT. Bà đã từng nhiều lần phát biểu, "Tôi vẽ trực tiếp thiên nhiên nhưng không sao chép nó, tôi giản lược nét rườm rà, tôi nhấn thêm những nét thanh tú, ghi đậm những cảm xúc của tâm linh, tôi tối kỵ xu hướng bóp méo sự thật và thiên nhiên. Tôi muốn người xem tranh của tôi được thư giãn trí óc, cơ thể được vỗ về và êm dịu tâm hồn". HS NTT cùng bạn đồng nghiệp và các môn đệ đã đặt chân lên hầu khắp VN và nhiều nơi trên thế giới trong những lần đi thực tế sáng tác. Những chuyến đi thực tế này cũng là môi trường để bà giúp môn đệ của mình cách cảm nhận thiên nhiên, đem vẻ đẹp đó truyền tải vào các tác phẩm Hội Họa.	Using selective, truthful, plain and simple but lyrical brushwork to expose the homeland’s soul in the paintings, NTT’s itinerary was to work right on the spot from months to years in the countryside. The beauty of the country, the rhythm from life and heart, the transformation within the innermost are always visible beside the hidden ectasty on NTT’s canvas. She repeatedly emphasizes, “I paint the nature but I don’t coppy it. I simplify the complication, emphasize the elegance and the spiritual emotion. I definitely avoid distoring the nature and the truth. I want to bring the pleasure to my viewers, make them feel comfort and peaceful in their mind and soul”. Artist NTT, together with her colleagues and disciples have set their footprint on almost everywhere in Vietnam and many places in the world through their plein air painting tours. These workshops provided the opportunities for her to train the students how to feel the nature and transfer their feelings into artworks.
Bác sĩ - Họa sĩ Nguyễn Tấn Trí - Học trò của HS NTT: Trường phái mà cô hướng dẫn cho chúng tôi là trường phái thiên nhiên. Cứ vẽ đi, thiên nhiên truyền cho mình cảm giác thế nào thì cứ vẽ, cứ diễn tả, tự do, lấy thiên nhiên làm cảm hứng của mình để diễn tả tâm hồn của mình, tâm trạng của mình lúc bấy giờ.	Doctor – Artist Nguyen Tan Tri – the student of artist NTT: The direction Mrs.Tam guides us belongs to plein air painting. Just paint, be honest with the impressions we’ve got from the landscape. Let the self be inspired by the nature and freely expose it to convey our soul and emotional mood at the time of creating the painting.
Họa sĩ Huy Hoàng - Học trò của HS NTT: Tôi không thể nhớ hết. Tôi với cô Tâm đi cũng gần 10 năm nay, vài tháng đi một lần hoặc đôi khi đi cả tuần lễ hoặc cả tháng ở ngoài đường. Điều đó rất là vui bởi vì được sống hòa với thiên nhiên, với con người ở những nơi mình đi qua, và được trải nghiệm đời sống. Thiên nhiên mang vô trong tranh, điều đó khó có được với những nơi khác mà chúng tôi học.	Artist Huy Hoang – the student of artist NTT: I can’t count all my trips with Mrs. Tam. For 10 years, we traveled far away to paint once every several months and spent the whole month or week for the workshops. It was very fun because we were given chances to live with the nature, to make friends with the local residents and to experience life by ourselves. Bringing the soul and the essence of nature into paintings is such a difficult technique that we hardly acquire from anywhere else in other classes.
Mai Trang - Học trò của HS NTT: Qua những chuyến đi thực tế với cô Tâm, em được cô dạy về cách cảm nhận thiên nhiên để đưa vào trong tranh một cách chân thực và sinh động hơn.	Mai Trang – the student of artist NTT: Through our plein air practicing with Mrs.Tam, I was taught how to feel the nature, then transfer the feelings into my paintings more truthfully and lively.
Với tấm lòng của con người đầy nhiệt huyết với nghề nghiệp, bà đã dạy cho rất nhiều người biết vẽ ở nhiều lứa tuổi. Qua thời gian truyền đạt khả năng cảm thụ và biểu đạt của ngôn ngữ Hội Họa, trong số họ có không ít người đã thành danh. Đây cũng là công việc duy nhất song hành với chặng đường nghệ thuật hơn 50 năm của bà. Cho đến nay đã có hơn 300 môn đồ đắc ý thành nghiệp, và giờ đây lớp học vẫn còn duy trì tuy không thể đông như xưa vì HS NTT đã ngoài thất thập.	Having a heart full of enthusiasm for art, she has been teaching numerous students at various age. As their capabilities to perceive and express painting art have been developed and mature, many of them were publicly recognized. Teaching is the only job artist NTT has dedicated in parallel with her road to art career. Till now, thanks to her, more than 300 disciples have reached out their dreams and the class still continues although it can’t be as crowded as before because artist NTT now is over 70 ages.
Họa sĩ Phi Long - Học trò của HS NTT: Tranh lụa trước đây thường chỉ vẽ trong nhà với những đề tài tĩnh vật hoặc những đề tài trong văn học, ít có vẽ phong cảnh thực tế ở bên ngoài. Tuy nhiên cô Tâm đã hướng dẫn và khai phá cho chúng tôi một con đường mới là đi vẽ, đem lụa ra ngoài thiên nhiên để vẽ tranh lụa. Chúng tôi không phải làm nghề chuyên nghiệp là HS, mà còn làm nhiều ngành nghề khác. Tuy nhiên thỉnh thoảng cũng có những lúc mà lửa của mình nó nguội lại, thì lại phải chạy đến cô Tâm để mà xin thêm cô Tâm truyền cho lửa để mà tiếp tục với công việc theo đuổi ngành Hội Họa.	Artist Phi Long – the student of artist NTT: In the past, silk painting was carried out in the studio limited to still life or literature subjects. This technique was considered not applicable for plein air painting. However, Mrs. Tam has guided and explored a new road for us, which is going outside to paint directly on silk. We are not professional artists, we do different jobs to earn a living beside creating art. When the fire inside us cool down, we go to meet Mrs.Tam, listen to her sharings to light up our enthusiasm and keep us persist in persuing our art career.
Sống trung thực với chính ước mơ của mình, không một chút chao đảo trước xu thế nghệ thuật khác lạ nào, cũng chính vì thế mà có rất nhiều học trò sau này trở thành đồng nghiệp của bà luôn cảm thấy hãnh diện và hạnh phúc khi bước đường sự nghiệp của mình luôn có bà làm bạn.	Faithful to her direction, never wobbles at any art trends. This is the reason why many of her students who later on became her colleagues always feel proud and happy to have her accompany on their career path.